Celal Şengör’den Cumhuriyetin 100. Yılında Tokat Gibi Sözler: “Atatürk olmasaydı Afganistan olurduk”
Cumhuriyetimizin 100. yılı tüm yurtta kutlanmaya başladı. 29 Ekim’in anlam ve değerini hatırlamak isteyenler ve o günleri hatırlamak isteyenler araştırmalarını sürdürürken, Prof. Dr. Celal Şengör bu konuya değindi. 100 yıl önce Cumhuriyet ilan edilmemiş olsaydı başımıza neler gelebileceğini anlatan Celal Şengör, “Afganistan olurduk” dedi.
Bundan tam 100 yıl önce TBMM’nin yaptığı anayasa değişikliğiyle Türkiye’nin yönetim şeklinin Cumhuriyet olduğu ilan edildi.
Ülkemizde Cumhuriyetin 100. yıl kutlamaları büyük bir coşkuyla devam ederken, konuyla ilgili yapılan birçok açıklama dikkat çekiyor.
Cumhuriyetin 100 yıllık tarihini anlatan ve Cumhuriyet ilan edilmeseydi neler olacağını anlatan Celal Şengör, sözlerine şöyle başladı: “Türk milleti için muhteşem bir yüzyıldır. Cumhuriyetle birlikte Türkler bunu gerçekleştirmiştir. ilk kez kaderleri onların kaderiydi.”
20. yüzyılda tüm dünyanın ve özellikle Avrupa’nın çok kötü bir dönemden geçtiğini, bunun insanlığın yaşadığı en kötü dönemlerden biri olduğunu anlatan Prof. Dr. Şengör, Atatürk olmasaydı biz de olurduk. çok daha kötü senaryolarla karşılaştık.
‘İki dünya savaşı gördü. Milyonlarca insan öldü. Avrupa haklı olarak yok edildi. 20. yüzyıl bir felakettir. Ancak aynı zamanda 20. yüzyıla kadar yapılan toplam bilim miktarından daha fazlası bu yüzyılda yeniden yapılmıştır. Atatürk olmasaydı bundan faydalanmamız mümkün olmazdı. Çünkü bunu anlayan tek kişi oydu. Tanzimat döneminden bu yana Batılı hayranların sayısı çoktur. Ama ne yapacaklarını bilmiyorlardı.”
Şengör aynı zamanda tam tersi bir senaryoda yani Cumhuriyet ilan edilmezse neler olabileceğini de anlatarak, “Afganistan olurduk” dedi. söz konusu
‘Afganistan olurduk. Çünkü cumhuriyetin ilanı, bir zamanlar çökmüş ve bir daha toparlanamayan bir ortaçağ imparatorluğunu yerle bir etmişti. ‘Bundan sonra halkımızın kaderi halkımızın elinde olmalıdır’ dedi. Atatürk demokrasinin temel taşlarını atmaya niyetli bir insandı. ‘Ben ne dersem öyle olacak ama öyle ya da böyle oy vereceğim. “Halkın temsilcileri tamam diyecek” dedi. Yapmasalardı ne olurdu? O zaman yine felaket olur. Çünkü Atatürk’ün asker arkadaşları ‘Bu Meclis sürekli bizim yaptıklarımızı eleştiriyor, bunu kaldıralım, gidelim’ dediler ama Atatürk ‘Asla’ dedi. Meşrutiyetten ayrılamayız. Yaptığımız şey yasal olacak!’ dedi. Kendi fikirlerini empoze etti. Yaptığına sevindim. Etrafımıza bakın. Ateş çemberindeyiz. Huzur içinde yaşıyoruz. Bu Atatürk’ün sayesindedir.’
Celal Şengör, 100 yıl önce Cumhuriyet ilan edilmeseydi halkın, yönetimin ve diğer milletlerin kargaşa yaşayacağını, “böyle dönemlerin felaket getirdiğini” belirtti. söz konusu.
‘Ne olacak? Sultan tutuklu! Halk kime yönelecek? Yetkili kim? Bu ortadan kalkacak ve Çin’in Mao devriminden önceki durumuna geri dönecektik. Bu, ‘savaş ağaları’ olarak adlandırılan savaş ağalarının birbirlerini yiyip bitirdikleri ve felaket getirdikleri bir dönemdi. Biz de böyle olurduk. Komutanların her biri, emrindeki orduyla “Ben böyle istiyorum” diyor, diğeri ise itiraz ediyordu. İşte bir şarkı.’
Atatürk’ün böyle bir süreçte son derece stratejik ve akıllı adımlar attığını belirten Şengör, “Atatürk kaybetmeyeceğini biliyordu ve bunu kanıtladı.” söz konusu.
‘Atatürk, Yunan komutanların aklını okudu ve çok riskli olduğu düşünülen büyük bir saldırı planı yaptı. Bütün arkadaşları! Bu adamların hepsi asker. Hatta bunlardan biri harp akademisindeki öğretmeniydi. Yakup Şevki Paşa. Bunlar ‘bu milletle kumar oynamaktır’. ‘Bu sorumluluğu alamayız’ diyorlar. Atatürk, ‘Aman efendim öyle bir sorun yok’ dedi. “Bütün sorumluluk bana ait. Kaybedersek beni asacaksınız” diyor. Ama Atatürk kaybetmeyeceğini biliyordu ve bunu kanıtladı.’
Şengör ayrıca Atatürk’ün savaş stratejilerinden ve bu sayede kurduğu üstünlükten de bahsediyor.
“Atatürk öyle bir oyun kurmuş ki Trikopis bunu fark etmiş. Digenis’e “Asıl saldırı burada, oradan ayrılın ve hemen buraya gelin” diye mesaj gönderir. ‘Ben gelemem, önümde Yakup Şevki’nin ikinci ordusu var’ dedi. diyor. Öyle bir şey yok. Atatürk o ordunun tüm yükünü burada taşıdı. Soba borularını top şeklinde koyuyorlar. Digenis bunu görünce top olduğunu düşünür ve yardıma gitmez. Ne zamana kadar? Ta ki Atatürk işi bitirene kadar zaten. Bundan sonra Digenis ayrılır. Yani, ne oluyor? ‘Mahkum düşüyor.’
Devam ediyor Prof. Dr. Celal Şengör, Atatürk neden Cumhuriyeti seçti? Çünkü henüz öğrenciyken karar verdi.
‘Atatürk artık bu halkın kendi direktifiyle hareket eden bir halk olmasını istemiyordu. Ancak bu kişilerin kendi istekleriyle bir şeyler yapabilmeleri için eğitim şarttır. Mesela bunu dayatıyor. Mustafa Kemal henüz Makedonya’da iken cumhuriyeti kafasına koymuştu. Ben öğrenciyken!’
Cumhuriyetin sadece yönetim biçimini değil, bilimden sanata birçok şeyi değiştirdiğini belirten Celal Şengör, “Cumhuriyet bir insan olma projesidir. Özgür olmayan insana insan denemez.” diyor.
‘Türkiye’de kütüphanecilik konusunda ciddi olarak ne yapıldıysa Atatürk zamanında yapıldı. Cumhuriyet Türk milletini kurtaran bir rejimdir. Cumhuriyet insan olma projesidir. Özgür olmayan insana insan denemez. Yakasından tutup onu çekiyorsun. Onun bir köpekten hiçbir farkı yok. Atatürk, ‘Ben bunu milletime yakışmıyorum’ dedi. Milletim yönetime katılacak ve özgür karar alacaktır. ‘ diyor. Ama diyorlar ki, ‘İki muhalefet partisi kurdurdu, sonra ikisini de kapattı.’ Dikkat edin Atatürk bir deney yapıyor. Tıpkı Kurtuluş Savaşı’ndaki gibi. Marksistler gibi ‘Önce bir kitap yazayım, sonra dünyayı ona göre şekillendireyim’ demedi. ‘Atatürk önce işi yapar, sonra deney protokolünü sunar.’
Celal Şengör, Mustafa Kemal’in Gençliğe Hitabe’sinin onun en büyük sosyal bilimci olduğunu kanıtladığını belirterek; Atatürk’ün 100 yıl ilerisini gördüğünü söyledi.
Ünlü isim, ‘Gençliğe hitabı, Atatürk’ün tüm zamanların en büyük sosyal bilimci olduğunu gösteriyor’ dedi ve ekledi: ‘Adam bugünü gördü. Size söylüyorum, o gelmiş geçmiş en iyi sosyal bilimcidir. Kendi toplumunu tanıyor. ‘O sadece toplumu değil, dünyayı da tanıyor.’
Cambridge’de İskoç bir arkadaşının yanında kalmasını ve orada yaşadığı bir anıyı anlatan Celal Şengör, arkadaşının kayınvalidesinin Atatürk’ten bahsettiğini ve ona hayran olduğunu söyledi.
‘Arkadaşım Dan, ‘Kayınvalidem burada’ dedi. 80’li yaşlarında bir kadındı. İstanbullu olduğumu söyleyince kadın baktı ve ‘Türk müsün?’ diye sordu. dedi. ‘Evet’ dediğimde ‘Biz genç kızken Türkiye’de aşık olduğumuz bir adam vardı’ dedi. “Resimlerini kesip saklayacaktık” dedi. Bence. Müzisyen yok, sinema sanatçısı yok, yönetmen yok. İskoçya’daki bir genç kız Türkiye’de kime aşık olabilir? ‘Bu kim?’ Diye sordum. ‘Mustafa Kemal Paşa’ dedi. ‘Bu adam senin düşmanındı, seni kovaladı’ dediğimde ‘Böyle düşünme’ diye cevap verdi. ‘Mustafa Kemal Paşa benim sağlığımda Orta Çağ’dan kalma bir devleti alıp modern dünyaya kazandırdı’ dedi. ‘Kadınlara birçok Avrupa ülkesinden önce oy kullanma hakkını verdi.’
“Bir ülkenin potansiyelinin yarısını kullanmak aptallıktır.”
Son olarak kadınların seçme ve seçilme hakkından bahseden Celal Şengör, sözlerini şu sözlerle noktaladı.
‘Atatürk ne diyor? ‘Bir ülkenin potansiyelinin yarısını kullanmamak aptallıktır.’ Kadın ve erkek arasında zihinsel açıdan ne fark var? Son 20 yıldaki en iyi öğrencilerimin hepsi kızdı. Harika çocuklardı. Yani Atatürk diyor ki, ‘Bu potansiyeli kullanmamak ahmaklıktır.’ Atatürk’ün kadınlara seçme ve seçilme hakkını vermesi, onları tanıması vatan uğrunadır.
